Hava Durumu

Osmanlı Devleti Gazze’de Çöktü

Yazının Giriş Tarihi: 29.11.2023 10:29
Yazının Güncellenme Tarihi: 29.11.2023 10:29


Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'ndaki son büyük savaşı, stratejik ve dramatik bir öneme sahip olan Filistin'in Gazze Cephesi'nde gerçekleşmiştir. Bu cephenin tercih edilmesinin nedenleri arasında İngiltere'nin Hindistan yolunu kesme, Mısır'ı geri kazanma ve İtilaf Devletleri üzerindeki baskıyı azaltma hedefleri bulunmaktadır. Osmanlı, bu cephe üzerinde yoğunlaşarak, Sina ve Filistin Cephelerinde Süveyş Kanalı'na yönelik iki başarısız harekat yapmış ve ardından Gazze Muharebeleri ile İngiliz ilerleyişini durdurmaya çalışmıştır.

Filistin Cephesi, Osmanlı Devleti zamanında Anadolu'yu güneyden tehdit eden önemli bir cephe olmuştur. Osmanlı, burada Sina Cephesi'nde Süveyş Kanalı'na iki başarısız harekât yapmış ve Birinci ve İkinci Gazze Muharebeleri'nde İngilizleri mağlup ederek, Refah-Akabe hattında (eski Mısır-Filistin sınırında) durdurmuş ve onların Filistin'e girmelerini engellemiştir. Ancak, Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığının Ahmet Cemal Paşa'dan Mareşal Falkenhayn'a geçişi ve 31 Ekim 1917'de başlayan İngilizlerin Üçüncü Gazze taarruzu sonrasında, 9 Kasım'da yenilen Osmanlı ordusu Gazze'den çekilmek zorunda kalmıştır. İngilizler, Gazze'deki Osmanlı ordusuna karadan, havadan ve denizden ağır bombardımanlarla saldırmış, ve Osmanlı ordusu teknik olarak yetersiz kaldığı için ağır kayıplar vermiştir. 19 Eylül 1918'de Nablus Meydan Muharebesi'nde de yenilen Osmanlı ordusunun geri çekilmesiyle Filistin, Ürdün, Suriye ve Lübnan İngilizlerin kontrolüne geçmiştir.

Filistin Cephesi'nde, 4. ve 8. Ordular imha olmuş, 7. Ordu büyük zayiat vermiş, 2. Ordu ise Filistin Cephesi'ni takviye için kullanılmıştır. Birinci Dünya Harbi'nin son senesinde, mevcut sekiz ordudan dördünün görevlendirildiği, 1., 3. ve 6. Orduların takviye birlik gönderdikleri göz önünde bulundurulursa, Osmanlı'nın askeri gücünün yarısından fazlasının Filistin Cephesi'nde kullanıldığı anlaşılmaktadır. 26 Ekim 1918'de 7. Ordu'nun Halep kuzeyindeki son savunması, 2.500 askerle yapılmış ve bu durum zayiatın büyüklüğünü göstermektedir.

Gazze Cephesi'nde yaşanan muharebeler, sadece askeri ve siyasi sonuçları açısından değil, aynı zamanda muharebe zayiatı bakımından da büyük boyutlara ulaşmıştır. Bu durum, Osmanlı'nın sosyo-ekonomik yapısını olumsuz etkilemiş, Anadolu'da kadınlar, çocuklar, yaşlılar, hastalar ve eşkıyaların kalmasına yol açmıştır.

İngilizler, Gazze muharebelerinde ilk kez tank kullanmışlardır. Filistin cephesi için ayrılan sekiz Mark-I tankından üçü, Osmanlı topçusu tarafından imha edilmiştir. Aynı zamanda, Gazze muharebelerinde İngilizler tarafından ilk defa uçaklardan atılan kimyasal gaz kullanılmıştır. Osmanlı orduları, Gazze Cephesi'nde ilk iki muharebede İngilizleri durdurmayı başarmıştı. Ancak, Siyonistlerin kurduğu NİLİ casusluk örgütünün İngilizlere askerin durumu, büyük silahların yerleri ve su kuyularının merkezleri gibi önemli askeri bilgiler sağlaması, üçüncü muharebede Gazze'nin düşmesine yol açmıştır. Gazze cephesi düştükten sonra Osmanlı'nın Bilad-üş Şam'daki gerileyişi hızlanmıştır. Gazze Savaşı’nda, Rus kökenli Amerikalı Siyonist lider Vladimir Jabotinsky başkanlığındaki Siyonist askeri birlik, İngilizlerin safında Osmanlı'ya karşı savaşmış ve Siyonist bir Yahudi devletinin kurulmasının Osmanlı'nın çöküşüne bağlı olduğunu belirtmiştir.

Sonuç olarak, Gazze Muharebeleri, Çanakkale Muharebesi kadar önemli bir harptir. Filistin Cephesi'nin çöküşü, Irak Cephesi'nin de çöküşünü tetiklemiş ve Osmanlı Devleti'nin savaşı sürdürme kapasitesini sona erdirmiştir. Bütün cephelerde yaşanan yenilgiler, Osmanlı ordusunun büyük kayıplar vermesine ve esirlerin oluşmasına yol açmıştır. Bu durum, Osmanlı'nın topraklarının İngiliz, Fransız, İtalyan, Rus ve Yunan orduları tarafından işgal edilmesine neden olmuştur. Anadolu'da işgale karşı başlayan "Milli Mücadele" direnişi, yeni bir cumhuriyetin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Milli Mücadele kadrosunun temelini teşkil eden Mustafa Kemal (Atatürk), Mustafa İsmet (İnönü), Mustafa Fevzi (Çakmak), Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), Mersinli Cemal paşa, Fahrettin (Altay) Paşalar ve Osmanlı birliklerin çoğunluğu Filistin Cephesi’nde General Allenby tarafından sevk ve idare edilen İngiliz Ordusuna karşı savaşmışlardır. Öte yandan, 1918'den bu yana, Türkiye’de aydınlar, askerler ve siyasiler, Osmanlı'nın Gazze muharebelerindeki yenilgisinin sebeplerini çeşitli nedenlerle tartışmaktadırlar.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.