Sosyal Medyada tanınan şahıslardan Dilan Polat - Engin Polat ve şirketlerinin, MASAK tarafından incelenmesi ve ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma işlemlerin yürütülmesi ile kamuda gündeme gelen “Karapara Aklama” ve “Kayıt Dışı Ekonomik Değer” kavramları hakkında konuşmakta fayda görüyoruz.

Mevcut örnek üzerinden devam edersek; İstanbul merkezli 6 ilde 1 Kasım'da düzenlenen operasyon ile Dilan Polat ve Engin Polat'ın da aralarında bulunduğu 17 şüpheli gözaltına alındı. Soruşturma kapsamında Polat çiftinin şirketlerinde yapılan aramalarda dijital materyal ve defterlere el konuldu. Mali Suçları Araştırma Kurulunca (MASAK) hazırlanan ön inceleme raporunda tasfiye halindeki 3 firmadan aile bireylerine ait şirketlere sözde ticaret karşılığında sahte fatura kesilmesi yöntemiyle 200 milyon TL para girişi olduğu belirlendi. Şahıslar hakkında ise “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi, Vergi Usul Kanunu ile Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Kanunlarına Muhalefet” suçlarından soruşturma ve yargılama işlemlerine devam edilmekte.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değeri yani karapara ile kayıt dışı ekonomik değer kavramlarının karıştırıldığını görüyoruz. Karapara, suçtan kaynaklanan malvarlığı değeridir ve bir suçun işlenmesi yoluyla elde edilir. Kayıt dışı ekonomik değer ise belgeye bağlanmamış bu nedenle de vergilendirilememiş ekonomik bir değerdir ve mutlaka bir suçun işlenmesi ile elde edilmez. Kayıt dışı ekonomik değerlerde amaç vergiden ve diğer birtakım mükellefiyetlerden kaçınmaktır.

Örnek olarak aldığımız ve gündemde olan olay üzerinden devam edersek, şahıslar hakkında mevcut bir “Şüpheli İşlem Bildirimi” mevcut. Şüpheli işlem bildiriminde herhangi bir parasal sınır öngörülmemekte. Burada önem arz eden husus, işleme konu kazancın kara para olması ihtimali.

Şüpheli işlem bildirimi sisteminin bir tarafında mali istihbarat birimi, diğer tarafında ise yükümlüler yer alır. Ülkemizde mali istihbarat birimi olarak görev yapan kurum, “Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK)”tır. MASAK’ın, “aklama veya terörizmin finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmek” şeklinde tanımlanan yardımcı olma görevi mevcut. MASAK bu görevini yerine getirerek Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığına durumu intikal ettirmiştir.

Karapara Aklama diye tabir edilen ve Türk Ceza Kanunu’muzun 282/1 maddesinde Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu olarak düzenlenen suç tipinde; failler tarafından aklama suçunun işlenmesinde öncül olan suç ile bağın kesilmeye çalışılması, yasal görünüm elde edilerek kullanılması amacının güdülmesi, muhakeme süreci açısından delillerin bozulması, değiştirilmesi veya engellenmesi karşımıza çıkmakta. Kanunun lafzında zikredilen karaparanın çeşitli işlemlere tabi tutulması ise; banka hesabına yatırılması, taşınır ya da taşınmaz malların satın alınması, bankacılık sisteminin kullanılması yoluyla yurtdışına transfer edilmesi, birden fazla hesaba aktarılması, ayrıştırılması veya birleştirmesi örnek olarak verilebilir. Aynı maddede “örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi” ise suçun nitelikli hali olarak düzenlenmektedir. Belirtmek gerekir ki ekonomik çıkar amacıyla işlenen suçlar, çoğu zaman bir suç örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenir. Uyuşturucu madde ticareti, göçmen kaçakçılığı, silah kaçakçılığı, doku ve organ ticareti, fuhuş, yasadışı bahis ve şans oyunları gibi ekonomik çıkar amacı ile işlenen suçların oluşturduğu geniş çaptaki küresel ekonomi suç örgütleri tarafından kontrol edilir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki mevcut olayda olduğu gibi; Vergi Usul Kanunu’muzun 359. Maddesi kapsamında da vergi kaçakçılığı suçuna sebebiyet verilmesi durumunda içtima hükümlerinin uygulanması gerekli. Fail hem karapara aklama suçunu hem de vergi kaçakçılığı suçunu meydana getirmiş ise failin ağır olan aklama suçundan cezalandırılması talep edilir.