Bir süredir bölgemizde İran-İsrail arasında bir savaş yaşanmakta. İsrail hava saldırılarına İran da güdümlü füzeler ile karşılık vermekte. Bu savaşta dikkat çeken durumlardan biri de İsrail tarafının İran’ın üst düzey yöneticilerini dorudan hedef alarak öldürmesi oldu. Bu nokta atışı saldırılar bazı kesimlerce İran’ın üst kademelerinde İsrail’in ajanları olduğu şeklinde yorumlandı.

Tarihe baktığımızda bunun örnekleriyle karşılaşabiliyoruz. En önemli örneklerinden bir de Ester. Ester’in dönemin Pers İmparatorluğu’ndaki Yahudileri kurtarması günümüzde de Purim Bayramı olarak kutlanmakta.

Tanah’ın (1) Ester bölümünde anlatıldığına göre; Hindistan’dan Khuş (Habeşistan)’a kadar yüz yirmi yedi vilayete krallık eden Ahaşveroş, hükümdarlığının üçüncü yılında krallığının merkezi olan Şuşan’daki sarayında bir ziyafet verdi. Yüz seksen gün boyunca krallığının büyüklüğünü, haşmetini himayesi altındaki vilayet liderlerine gösterdi. Daha sonra bütün kavmine sarayının avlusunda yedi gün boyunca bir ziyafet daha verdi. Aynı zamanda kraliçe Vaşti de misafirlerini ağırladı. Şarabın etkisiyle kendinden geçen Ahaşveroş, kraliçe Vaşti’yi güzelliğini reislerine göstermek için huzuruna çağırdı. Ancak kraliçe bu emre itaat etmedi. Reislerin önünde küçük düşürüldüğünü düşünen kral bu duruma çok kızdı. Ahaşveroş, daha sonra danışmanlarıyla bu durumda nasıl bir karar alması gerektiğini görüştü. Danışmanları, Kraliçe Vaşti’nin yapmış olduğu bu davranışın sadece Kral Ahaşveroş’u küçük düşürmediğini, aynı zamanda hükümdarlıktaki bütün prenseslere ve diğer kadınlara kötü örnek olacağını belirttiler. Cezalandırılmaması durumunda artık erkeklerin kadınlarına söz geçiremeyeceğini ve kadınlarının kendilerine başkaldıracağını söyleyerek, bunun toplum düzenini bozacağını söylediler.

Kral Ahaşveroş, Kraliçe Vaşti’nin bu davranışından dolayı onu hem karılığından hem de kraliçelikten azletti. Ve hizmetkârlarının da tesiriyle, kendisine hiç evlenmemiş genç ve güzel bir kız bulunmasını emretti. Ülkenin bütün vilayetlerinde genç ve güzel kızlar bulunması için memurlar görevlendirildi. Memurların bulduğu kızlar, Şuşan’daki saraya getirilerek, temizliği de yapıldıktan sonra kralın karşısına çıkarılmaya hazırlanacaktı. Böylece Ahaşveroş da aralarından beğendiği bir kızı kraliçe yapacaktı.

Şuşan’daki sarayda, M.Ö. 586 yılında Babil Kralı Nabukadnetsar tarafından Yaruşalayim (Kudüs)’den sürülenler arasından olan Mordekay isimli bir Yahudi vardı. Mordekay, vefat eden amcasının Hadasa isimli kızına bakıcılık yapıyordu. Hadasa da krala sunulmak için toplanan kızların arasına götürüldü. Ona babalık yapan Mordekay, Yahudi olduğu anlaşılmasın diye kızın ismini Ester (2) olarak değiştirdi.

Saraydaki kadınların bekçisi, krala sunmak için Ester ile birlikte yedi kızı seçti. Her kız, sırasıyla on iki ay boyunca kralın yanında kalacak ve kral kızlardan birini kraliçe olarak seçecek. Yedi yıl sonra sıra kendisine gelen Ester, kralın karşısına çıktı ve Ahaşveroş’u güzelliğiyle etkilemeyi başardı. Ahaşveroş, Vaşti’den sonra kraliçe tacını Ester’e taktı.

Ester, Mordekay’ın da isteğiyle krala ailesini bildirmedi. Saraydaki iki kadın ağası, kral Ahaşveroş’u öldürme planları yaptılar. Bunu öğrenen Mordekay, Ester aracılığıyla bu durumu Ahaşveroş’a iletti. İki kadın ağası planlarını uygulayamadan idam edildi. Ancak Ahaşveroş, Mordekay’ı bu hizmetinden dolayı ödüllendirmeyi unuttu.
Ahaşveroş, yanında büyüyen Haman’ı kendisine vezir yaptı. Kendisinden sonra gelen Haman’a bütün hizmetkârlarının eğilmesini emretti. Ancak, Mordekay bu emre itaat etmedi. Mordekay’ın Yahudi olduğunu bilen Haman, bütün Yahudileri yok etme planları yapıyordu.

Kral Ahaşveroş ve veziri Haman kura (3) attılar ve bu kura sonucunda Haman, Adar ayının on üçünde bütün Yahudilerin helak edilmesini istedi. Buna onay veren Ahaşveroş, Haman’a kendi adına vilayetlerdeki reislere mektup gönderme yetkisi verdi. Başkent Şuşan dahil olmak üzere bütün vilayetlere on üç Adar’da tüm Yahudilerin helak edilmesi emri gönderildi.

Haman, önünde eğilmeyen Mordekay’ın asılması için idam ağacı hazırlattı. Kral Ahaşveroş, Mordekay’ın kendisini öldürecek olan iki kadın ağasını haberdar ettiğini hatırladı ve ödüllendirilmesini istedi. Böylece, Mordekay asılmaktan kurtulmuş oldu.

İdam edilmekten kurtulan Mordekay, Ester’i kralla konuşarak helak edilecek olan Yahudilerin kurtuluşunu sağlaması için ikna etti. Ester, Haman’ı kralla yemek yemesi için davet etti. Ahaşveroş, yemek sırasında Ester’den bir isteği olup olmadığını sordu ve bu isteğinin yerine getirileceğini söyledi. Kraliçe Ester, kavminin zor durumda olduğunu, köle olarak satıldığını ve helak edileceğini söyledi. Ahaşveroş buna kimin sebep olduğunu sordu. Ester, Haman’ın tüm bunları yaptığını ve kralın arkasından işler çevirdiğini anlattı. Bunun üzerine Ahaşveroş, Mordekay’ın asılması için hazırlanan ağaçta Haman’ı astırdı.

Ester, Mordekay’ın akrabası olduğunu bildirdi ve Ahaşveroş kendisini sarayda yükseltti. Daha sonra, kralın mührüyle Yahudilerin on üç Adar’da helak edileceği emri iptal ettirildi. Bu kez Ester’in isteğiyle yine on üç Adar’da Yahudilere zulmedenlerin helak edileceği emri verildi. Adar ayının on üçünde başkent Şuşan ve diğer vilayetlerdeki, Yahudilere saldıran ve zulmeden binlerce kişi –Hadar’ın on oğlu da asıldı- helak edildi.

Yahudi tarihinde önemli bir yere sahip olan Ester, halkının helak edilmesini önlemiştir. Helak edilmekten kurtulan Yahudiler, her yıl Adar ayının on üçünde Ester’e saygı ve sevgilerini belirtmek ve gelecek nesle bu büyük kadın kahramanı aktarmak için Megilat Ester (Ester Kitabı)’i okurlar. Aynı zamanda bu mucizevi kurtuluşu kutlamak için Purim Bayramı’nda bir araya gelirler.

Kaynaklar:
(1) Yahudiliğin kutsal kitabı olan Tanakh (תנ"ך); Tora (תורה-Tevrat), Neviim (נביאים-Peygamberler) ve Ketuvim (כתובים-Yazılar) bölümlerinin baş harflerinin bir araya gelmesiyle isimlendirilmiştir. İbranice’de Kaf/K (כ) harfi kelimenin sonuna geldiğinde Khaf/kh (ך) sesine dönüşmektedir.
(2) Ester (אסתר), İbranice’de “gizlenmek, saklanmak” anlamına gelen “נסתר-nistar” fiilinden türemiştir.
(3) Kura kelimesinin İbranice karşılığı Pur (פור) şeklindedir. Purim Bayramı bu kelimeden türetilmiştir.