Mahfi Hoca ne demek istiyor?

Türkiye ile Dünya Bankası arasında gerçekleşen 18 milyar dolarlık kaynak kullanımıyla ilgili paylaşımda bulunan iktisatçı Mahfi Eğilmez, IMF'den borç almakla, Dünya Bankası'ndan borç almak arasındaki farkları tane tane anlattı. En belirgin farkın, IMF'nin vereceği borcun kısa vadeli Dünya Bankası'nın vereceği borcun ise uzun vadeli olması. Ayrıca, IMF borç verince bütün harcamaları şartlara bağlarken, Dünya Bankası proje bazlı kredi verdiği için projesi konusu şartlarla kaynak sağlıyor. Eğilmez'in izahını doğruyu anlamak için okuyanlar IMF yerine Dünya Bankası ile çalışmanın çok daha iyi olduğunu anlıyor. Ancak muhalif kafalar iki sarasında fark olmadığını savunuyor. Mahfi Hoca da bu durumdan kendisinin sorumlu olmadığını anlatmak için ünlü yazar Stefan Zweig'in "Ben söylediklerimden sorumluyum, sizin anladıklarınızdan değil" sözünü hatırlatıyor.

İşte Mahfi Eğilmez'in iki kurumun borç verme şartları arasındaki farkları özetlediği o paylaşımı: 

"Dünya Bankasından (DB) alınacağı açıklanan ek 18 milyar dolarlık ek destek için pek çok soru geliyor. Soruların çoğu insanların son dönemde projelere karşı duyduğu kuşkuları yansıtırken bazıları da IMF destekleriyle olan farkları üzerine yoğunlaşıyor. Kısaca açıklamaya çalışayım. DB, yatırım projelerine kredi verir. IMF ise genel borç verir. Yani DB mesela bir liman yapılacaksa bunu finanse eder. Bunu yaparken de kendi ihale yöntemlerinin uygulanmasını ve belirli bir yerli malı oranı dışında dünyadan alış veriş yapılmasını şart koşar. IMF ise ödemeler dengesi finansmanı için borç verdiğinden koyduğu koşulların (mesela bütçe açığının belirli bir orana düşürülmesi gibi) yerine getirilip getirilmediğine bakar. DB kredilerinin kullanma yeri ilgili projedir, IMF borcunu istediğiniz yerde kullanabilirsiniz. Dolayısıyla DB'den para geliyor bunu istediğimiz yere harcayabiliriz gibi bir çıkarım doğru değildir. DB, yapılan harcamaların projeyle ilgili olup olmadığını ve kendi şartnamelerine uygun olup olmadığını denetler ve kredi dilimini ondan sonra serbest bırakır. IMF ise sadece koyduğu koşulların (performans kriterleri) yerine getirilip getirilmediğine bakar ondan sonra borcun ilgili dilimini serbest bırakır. Her iki kurumun da sağladığı desteğin maliyeti (faizi) piyasaya göre düşüktür. IMF borçlarında miktar arttıkça maliyet de artar. Buna karşılık, bir ülke zaten o artan miktarlarda borcu piyasadan ya alamaz ya da astronomik faizler ödemek zorunda kalır. DB, kredilerinin geri ödenme süresi uzun (ortalama 10 - 15 yıl) IMF'ninki orta vadelidir (borcun son kullanılış tarihinden itibaren ortalama 3 - 5 yıl.)